Калі лекар кажа пра дыягназ рак кішачніка (або коларэктальны рак), ён мае на ўвазе рак тоўстай кішкі або рак прамой кішкі. Але кішачнік складаецца з некалькіх аддзелаў: 12-перстная кішка, тонкая кішка, абадковая кішка і прамая кішка. Чаму ж лекары аб'ядноўваюць у паняцце "кішачнік" прамую і абадковую кішку? Адказ крыецца ў статыстыцы захворвання. Так, у нашай краіне на долю рака прамой і абадковай кішкі прыходзіцца 5% ад усіх анкалагічных захворванняў. Гэта 4-е месца сярод усіх анкалагічных захворванняў. На долю анкалогіі дванаццаціперснай і тонкай кішкі прыходзіцца менш 0,1%. Такім чынам, значная частка рака прыпадае на абадковую і прамую кішку.

Як развіваецца рак кішачніка?

Развіццё рака кішачніка ў большасці выпадкаў пачынаецца з слізістай абалонкі. Часта рак развіваецца з ужо існуючага дабраякаснага утварэння - паліпа. З часам пухліна звужае прасвет кішачніка, і робіць цяжкім прасоўванне ежы. Пухліна прарастаючы ў крывяносныя пасудзіны і пашкоджваючы іх, можа ўскладніцца крывацёкам. Па меры прагрэсавання, ракавыя клеткі прарастаюць сценку кішкі, могуць прарастаць ў суседнія органы: страўнік, падстраўнікавую залозу, печань. ныркі, мачавы пузыр. У запушчаных выпадках з'яўляюцца метастазы ў печані, лёгкіх.

У каго можа з'явіцца рак кішачніка?

Дакладная прычына рака кішачніка невядомая. Тым не менш, некаторыя фактары павялічваюць верагоднасць яго развіцця:

• Узрост старэй за 50 гадоў.
• У людзей з хранічным калітам, хваробай Крона, неспецыфічным язвавым калітам. Асабліва, калі хвароба доўжыцца больш за 10 гадоў.
• Лад жыцця: залішняя вага, нізкая фізічная актыўнасць, дыета з высокім утрыманнем тлушчу або прадуктаў жывёльнага паходжання. Таксама празмернае спажыванне алкаголю і курэнне.
• Спадчынныя фактары: сямейны адэнаматозны паліпоз (пры гэтым захворванні ставіцца пытанне аб прэвентыўным выдаленні тоўстай кішкі), Хвароба Лінча - спадчыннае захворванне пры якім рак развіваецца адразу з слізістай кішкі, абыходзячы стадыю паліпа.
• Абцяжараная спадчыннасць, г. зн. выпадкі рака кішачніка сустракаліся ў блізкіх сваякоў.

Варта памятаць, што наяўнасць паліпа кішачніка таксама з'яўляецца фактарам рызыкі.

Сімптомы рака кішачніка?

Варта адзначыць, што клінічныя праявы рака кішачніка могуць з'явіцца ўжо ў запушчаных выпадках. Але ўсё ж хвароба можа праявіцца расстройствамі кішачніка:

• дыярэяй, запорамі, пачашчаным або рэдкім стулам.
• з'яўленнем у кале слізі, ці крыві. Пры гэтым крыві можа быць зусім няшмат.
• адчуванне паўнаты або ўздуцця жывата.
• пачуцці няпоўнага апаражнення кішачніка пасля дэфекацыі.
• невытлумачальная страта вагі, агульная слабасць.
• з'яўленне боляў у прамой кішцы.
• адчуванне камяка ў прамой кішцы.
• болі ў жываце
• анемія, якая прыводзіць да стомленасці.

Прафілактычныя мерапрыемствы

На сённяшні дзень не існуе вакцыны, якая на 100% папярэдзіць з'яўленне рака кішачніка. Выключэнне фактараў рызыкі памяншае верагоднасць з'яўлення рака, але не папярэджвае яго з'яўленне. Таму ўсе сучасныя мерапрыемствы па прафілактыцы рака кішачніка накіраваны на ранняе выяўленне паталогіі.

Наш цэнтр - "Рэспубліканскі клінічны медыцынскі цэнтр" Упраўлення справамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь-праводзіць комплекснае абследаванне па выяўленні ранніх форм рака кішачніка. Асноўным метадам з'яўляецца фібракалонаскапія: методыка пры якой, пасля спецыяльнай падрыхтоўкі кішачніка, лекар праводзіць даследаванне кішачніка фібракалонаскопам. (гл. малюнак). Пры гэтым даследаванні выдаляюцца ўсе выяўленыя паліпы і праводзіцца іх гісталагічнае даследаванне, а таксама выконваецца біяпсія з усіх падазроных, паталагічна змененых участкаў тоўстай і прамой кішкі. З мэтай паляпшэння пераноснасці пацыентамі гэтай працэдуры, фібракалонаскапія ў нашым цэнтры выконваецца пад унутрывеннай анестэзіяй.

Як лячыць рак кішачніка?

Асноўны метад лячэння рака кішачніка - гэта хірургічнае ўмяшанне. У асобных выпадках яно дапаўняецца хіміятэрапіяй або прамянёвай тэрапіяй.

Сутнасць аперацыі заключаецца ў выдаленні пухліны з участкам кішкі і накладанні анастамозу, г. зн. сшыванне рэшт кішкі. (гл. малюнак). Пры гэтым у большасці клінік, для доступу ў брушную поласць выкарыстоўваюць вялікі лапаратомны разрэз. У пасляаперацыйным перыядзе утвараецца грубы рубец, які не заўсёды задавальняе пацыентаў ў касметычным плане.

У нашай клініцы для хірургічнага лячэння рака кішкі (тоўстай і прамой кішкі) выкарыстоўваецца методыка, даўно зарэкамендавала сябе ў замежных клініках. Але ў сілу пэўных прычын амаль не выкарыстоўваецца ў бальніцах Беларусі. У нашым цэнтры рэзекцыі тоўстай і прамой кішкі пры злаякаснай паталогіі выконваюцца лапараскапічным метадам.

Для доступу ў брушную поласць мы выкарыстоўваем набор лапараскапічных інструментаў (гл. малюнак). Пры дадзеным спосабе атрымоўваецца цалкам прыбраць ўчастак здзіўленай кішкі з брыжэйкай праз невялікія адтуліны ў брушнай поласці з неабходным аб'ёмам лімфадысекцыі. Дадзены метад з'яўляецца малатраўматычным для пацыентаў, але пры гэтым выконваюцца ўсе анкалагічныя прынцыпы хірургічнага лячэння дадзенай паталогіі.

Таму, цалкам вытлумачальна, што пасляаперацыйны перыяд працякае ў пацыентаў, якія аперыруюцца такім метадам, значна лягчэй, у параўнанні з пацыентаамі, якія аперыруюцца "адкрытым" метадам. Не кажучы, аб касметычным эфекце.

Асобна неабходна ўказаць на унікальныя для нашай краіны аперацыі, якія мы праводзім на прамой кішцы. У нашым цэнтры выконваюцца лапараскапічныя сфінктэразахоўваючыя аперацыі пры злаякасным пашкоджанні прамой кішкі, што не патрабуе вывядзення кішачнай стомы праз пярэднюю брушную сценку, гэта несумненна паляпшае якасць жыцця з захаваным касметычным эфектам.